“Sən mənim canımın ixtiyarısan”
 
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gəncə bölməsində “Gəncə qapısı” adlı ədəbi-bədii, publisistik dərginin 4-cü nömrəsinin təqdimatı keçirilirdi. Həmin dərgidə mənim də bir neçə şeirim çap olunduğu üçün təqdimata dəvət olunmuşdum. Geciksəm də, gəlib çatdım. Təqdimatdan sonra Birliyin həyətində bir neçə qələm adamı ilə ayaqüstü hal-əhval tutduq, söhbətləşdik. Usta Eldar təxəllüsü ilə şeirlər yazan Eldar İsayev məndən Aşıq Ələsgərin nəticəsi, İslam Ələsgərin oğlu Xətaini soruşdu. Mən ağsaqqalın sorğularına cavab verdim, təşəkkürümü bildirdim. S.Babullaoğlunu, R.Süleymanovu, X.Ələsgərlini keçən ilin payızında AYB-nin Gəncə bölməsində mənim üzvlük vəsiqəmin təqdimatı zamanı gördüyünü xatırladım.
Usta Eldar söhbət əsnasında bildirdi ki, aşıqlar Dədə Ələsgərin bəzi şeirlərini düzgün oxumurlar. Bu haqda Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin rəhbərinə məlumat versəm də, əhəmiyyət verən olmayıb.
Bu qısa söhbətdən sonra Usta Eldar onu gözləyən yoldaşların maşınına minib getdi. Ancaq onun qısa, mənalı sözləri mənim ürəyimdən getmədi. “Dədə Ələsgər” ədəbi məclisinin üzvü olduğumdan və “Adım Ələsgərdi…” kitabının üzərində işlədiyimdən Usta Eldarla görüşmək, onun “çinədanına” yığdıqlarını araşdırmaq arzusu mənə rahatlıq vermədi.
Bir neçə gündən sonra bu qocaman el sənətkarının telefonunu öyrənib ona zəng etdim, onunla görüşmək istədiyimi bildirdim. Məni evinə dəvət etdi. Tənbəllik etməyib işdən çıxdıqdan sonra Gəncənin Gülüstan qəsəbəsinə getdim, soraqlaşıb evini tapdım. Həyətdə oturmaq təklifimi qəbul etmədi. Evdə əyləşdik, çay içib şirin söhbətə girişdik. 
 
*
Ustad Eldarın verdiyi məlumatlar əsasında öyrəndim ki, o, 1942-ci ildə Kəlbəcər rayonunun Alxaslı (Sınıq Kilsə) kəndində anadan olmuşdur. Altı aylıq olanda atasını müharibəyə aparıblar. Yetimliklə böyüyüb, orta ixtisas təhsilli mütəxəssis kimi mühasib işləyib. Yaxşı əl qabiliyyəti olduğu üçün xalq arasında Usta Eldar kimi tanınmışdır. Gülüstan qəsəbəsində tikdiyi öz evindən başqa, 60-dan çox evdə onun əl işləri var. Yeniyetmə yaşlarından xalq şeiri üslubunda şeirlər qoşduğundan “Şair Eldar” adı ilə də tanınır. “Elsiz-günsüz qalan dağlar”, “Məhəbbətin açarı” adlı şeirlər kitablarının, “Usta Eldar və Sevil” dastanının müəllifi, AYB-nin üzvüdür.
Ailəlidir. Ömür-gün yoldaşı Səyyarə xanımla uzun və mənalı həyat yolunu birgə addımlamaqdan məmnun görünən Usta Eldarın üç oğlu, iki qızı var. Oğlu İsayev Vüqar fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktorudur.
 
*
Usta Eldarın dediklərindən:
- Mən yaylaq vaxtı Qoçdaşda Pirin yolunda anadan olmuşam. Doğulduğum yer dağın zirvəsi olsa da, təyyarə, vertolyot düşəcək qədər böyük, düz, meydan kimi bir yer idi. İnsanlar oranı ziyarət edir, orda qurban kəsirdilər. Məni İsa babam böyüdüb saxladığından onun söz-söhbətləri yadımda yaxşı qalıb. Babam Aşıq Ələsgəri, onun şəyirdlərini yaxşı tanıyırmış. Babam deyirdi ki, Kəlbəcər rayonunda o vaxt elə bir kənd olmayıbdır ki, oranın üzdə olan, tanınan kişiləri Aşıq Ələsgəri tanımasın, ona hörmət, ehtiram bəsləməsin. Aşıq Ələsgərin də Kəlbəcər rayonunda getmədiyi kənd, yaylaq yeri qalmayıb. O zamanlar bu rayon Cavanşir qəzası adlanırmış. Bu qəzanın hər bir kəndində, elində Aşıq Ələsgərin dostları, tanışları olmuşdur. Kəlbəcərin rayon mərkəzindən aşağı hissəsində – Tərtər çayının hər iki tərəfində olan kəndlərin əhalisi ümumi şəkildə Alxaslı adlanır. Bizim camaatın xeyir işlərinin çoxunu Aşıq Ələsgər eyləyib. Aşıq Ələsgərin tərif dediyi gözəllərin bir neçəsi də Alxaslı gözəlləri olub. Camaat – dağ, aran elləri Aşıq Ələsgərə çox hörmətlə yanaşırmışlar, ona xələt verərmişlər. O da edilən xahişə görə qızlara, gəlinlərə, igid oğlanlara uyğun tərif deyərmiş.
Alağalı bizim yaylaq yerimizdir. Ağca qız qəbiristanlığında ilk dəfn olunan isə mənim ulu babamın sətəlcəmdən ölən bacısı Ağca adlı qız olub. Ağdamın Alağalı kəndindən olan Usub Alxaslıdan Musa kişinin bacısını alıb, Alxaslıda da yaşayıb. Oğlu Göyüş, Göyüşün oğlu Məcid idi. Onlar Alxaslıda 3-4 ev idilər, ailə idilər.
Aşıq Ələsgər başının dəstəsi ilə Alağalı yaylağına, Alxaslı kəndindən də bir dəstə camaat İstibulaq kəndinə toya gedirmişlər. Çaykənddə (Çay Alxaslıda) körpünün üstündə qarşılaşırlar. Məşədi Güllü dilli-dilavər imiş. Aşıqları tanıdığından soruşur:
- Ələsgər əmi, hara gedirsiz? Biz toya sizin adınızı eşidib gedirik.
Aşıq Ələsgər başqa toya getdiklərini bildirir və qızların, gəlinlərin xahişi ilə “Gözəllər” rədifli gözəlləməsini bədahətən söyləyir:
 
Minəş Günə bənzər, Əsli bir Aya,
Şəms olub, aləmə salıbdı saya.
İstəyirəm körpü düşəm bu çaya,
Gələ, keçə sinəm üstə(n) gözəllər.
 
Bu qoşma əslində mən dediyim kimidir. Körpünün üstündə rast gəldiyi gözəllərə Aşıq Ələsgər obrazlı bir dillə “çaya körpü düşməyi” arzu edir. Gözəllər aşığın sinəsinin üstündən keçib getsələr, həm gözəllərin yolu rahat olar, həm də aşığın ruhu dincələr. “Aşıq Ələsgər Qarabağlıların yaylağında” dastan-rəvayətindən də görünür ki, Aşıq Ələsgər bu qoşmanı Çaykənd kəndində Tərtər çayının üstündə demişdir. Kitablarda isə həmin bəndin üçüncü misrası təhrif olunmuş və aşağıdakı kimi çap edilmişdir: 
 
Minəş Günə bənzər, Əsli bir Aya,
Şəms olub, aləmə salıbdı saya.
İncimərəm, qəsəm olsun Xudaya,
Qədəm bassa gözüm üstə gözəllər.
 
Göründüyü kimi, üçüncü və dördüncü misralar qoşmanın ümumi ruhu ilə bağlanmır. Burada xudaya and içməyə ehtiyac yoxdur. Eyni zamanda “Aşığın gözü üstünə gözəlin qədəm basması” o qədər də münasib söz deyil. Ancaq “Aşığın çayın üstünə körpü düşməsi və gözəllərin Aşığın sinəsi üstündən gəlib keçmələri” ən gözəl bədii sözdür.
Şeirdə adı çəkilən gözəllərin hər biri real həyati insanlardır. Həmin gözəlləri məndən əvvəlki nəslin adamları da yaxşı tanıyırdı. Mən də onlardan bir neçəsini uşaqlıq illərimdə şəxsən görmüşəm. Həmin adamların nəslindən olan insanlar bu gün də yaşayırlar. 
Minəş – Hacıyev Zülfünün qoca nənəsi, yəni atasının anası olub. Bu həmin Zülfü Hacıyevdir ki, Azərbaycan Respublikasının baş nazirinin müavini olub. Qarakənddə vertolyot qəzasında həlak olan dövlət xadimlərindən biri idi bu rəhmətlik. Bizim kəndin adı son illərdə dəyişdirilərək Hacıkənd adlandırıldı. Minəşlə Salatın bacı olublar, Aşıq Ələsgər “Sarıköynək” şeirini də Salatına həsr eyləyib. Hər iki bacı gözəl, layiqli adamlar olub. “Sarıköynək” gözəlləməsinin son bəndində adı çəkilən Səltənət isə Məmişin qızı, Qalalı Muxtarın arvadı imiş. Aşıqlar o şeiri elə oxuyurlar ki, elə bil ki, səltənət mülk, saray, var-dövlət olan yer kimi başa düşülür. Yox, elə deyil. Səltənət qadındır, deyilənə görə, bir az sosur arvad olub. Aşıq Ələsgər ona görə də “Yoxdur mərhəməti bu Səltənətin”, – deyib.
Qeyd: sosur – dialekt sözüdür, qaraqabaq, özündən razı, eqoist, paxıl kimi mənalarda bu gün də işlənməkdədir(S.Qaralar).
“Sarıköynək” qoşmasının birinci bəndi isə belə oxunmalıdır: 
 
Cilvələnib nə qarşımda durubsan, 
Oldum sana heyran, ay sarı köynək.
 
Aşıq Ələsgər cilvələnib qarşıda duran gözələ heyranlığını bildirib, burda “ananı qurban etmək” heç yerinə düşmür.Qoşmanın sonrakı bəndləri də göstərir ki, Aşıq Ələsgərin Salatın adlı bu el gözəlinə bir heyranlığı olmuş və onu ən gözəl bədii vasitələrlə tərənnüm etmişdir: 
 
Ləb qönçə, diş inci, yanağın lala, 
Çəkilib qaşların yay, sarı köynək.
 
Aşıq Ələsgər Qanlıkənd kəndində toyda olanda dirəyin dibində əyləşmiş bir qızın sakit, səssiz oturub aşığa qulaq asdığını görür, bu qızın kimliyini Qurbandan soruşur. Qurban deyir ki, o, gözəl göyçək olmaqla bərabər, ağıllı, tərbiyəlidir. Yanşaq kəndindən Nəbi kişinin qızıdır. Aşıq Ələsgər də Qurbana deyir ki, mənim artıq yaşım keçib, hələ Səhnəbanıdan sonra heç bir qıza, gəlinə ürəyim yatmayıb. Birinci dəfədir ki, bu xanımı görəndə ruhumda bir canlanma, könlümdə bir oyanış hiss etdim. Bununla evlənərəm. Qurban bildirir ki, bu qızın – Anaxanımın qardaşı Kalva Zeynal da tanınmış adamlardan biridir.
 
Qeyd: Bu məlumat Aşıq Ələsgərin təvəllüdü haqqında yayılan uydurma, qeyri-dəqiq söz-söhbətlərə də nöqtə qoyan bir fakt kimi qəbul edilə bilər. Qurban isə o vaxtlar Dəmirçidam kəndində yaşayan, sonradan qışlaq yeri olan Ağdabanda məskunlaşan Şair Qurbandır (S.Qaralar).
 
Haşiyə: Aşıq Ələsgər Anaxanımı görəndə hansı hissləri, duyğuları keçirdi? Nələri düşündü, daşındı? Bilmirik. Ancaq təxmini xəyallar, ehtimallar irəli sürə, bəzi versiyalar söyləyə bilərik:
Anaxanımın sifətində işıq qarışıq bir mülayimlik, gözlərində, baxışlarında kədər qarışıq bir dərinlik var idi. Uca boyu ağ əndamına, qara uzun hörükləri uca boyuna xüsusi bir yaraşıq verirdi. Qeyri-iradi olaraq ilk dəfə gördüyü bu gözəli Səhnəbanı ilə müqayisə etdi. “Bunun nəyi ondan əksikdir?” fikri beynindən şimşək kimi çaxıb keçdi. Bəlkə də bu qız Səhnəbanıdan gözəllikdə də, boy-buxunda da, rəftar və davranışda da üstündür?
Tezcə də özü öz qənaətindən əl götürdü, könlündə apardığı bu müqayisə üçün özü özündən utandı, Səhnəbanının xəyalından həya eylədi. Özünü ilk eşqinə dönük çıxan kimi saydı. Az qala ömrün yarısını bir eşqin yolunda xərcləmiş, Səhnəbanının sevgisində “sabitqədəm” olmuş Aşığa birdən-birə nə oldu? Nəfsəmi tabe oldu, şeytanamı uydu? Bu xam xəyallara düşməyin özü də bir günah deyilmi?
 
Dolandım bihudə, gəzdim əfsana,
Tabe oldum nəfsə, uydum şeytana. 
Xey(i)r əməlim yoxdu mərdi-mərdana,
Günahkar, günahkar, günahkar mənəm.
 
Dərin düşüncələr içində onu “çaşdırmağa” çalışan xəyallardan uzaqlaşmağa, fikrini ayrı səmtə yönəltməyə çalışdı. Yaxşı, tək-tənha nə qədər, hara qədər getmək olar bu həyatda? Həm də bu həyatdan əl üzməklə, bir eşqin yolunda bir ömür boyu inləməklə, sazın pərdələrindən qopan qığılcımlardan qovrulmaqla, için-için yanmaqla...
 
Ağıldan kəm, huşdan çaşqın, dildən küt,
Naqabil, kəlməsi bisəmər mənəm.
Məcnun kimi viranələr küncündə 
Sərgərdan, səhrayi-qələndər mənəm. 
 
“Zəmanənin Məcnunu” özünün məşhur fəlsəfi, irfani mətləblərlə yüklənmiş “Mənəm” rədifli qoşmasından parçaları yad edə-edə düşüncələr dəryasında sual, şübhə dalğaları ilə əlbəyaxa mübarizədə qaldı. Gah amansız dalğalar, təlatümlər Aşığın ruhunu dərinliklərə çəkib aparır, gah da Aşıq xilasedici ləpələrin köməyi ilə sahilə doğru yönəlirdi. 
Yenə amansız suallar qəlbini didməyə başladı. Yaxşı mən “viranələr küncündə qələndər” həyatı keçirdiyim, Məcnun kimi səhraları dolaşdığım halda, Səhnəbanı Leyli oldumu, Qeysin sorağı ilə səhralara üz tutdumu?
Aşığın ağlı (əqli) ürəyinə cavab verdi:
– Xeyr. Uzun illərdir ki, Səhnəbanı daxili dünyasında olmasa da, zahiri dünyasında bu pak eşqə əlvida deyib, atasının, əmisinin hökmünə çoxdan baş əyib. İllərdir ki, ər çörəyi yeyib, ər paltarı geyib.
Ürək ağlın nəsihətini qəbul etmədi. Səhnəbanının qohumlarının günahını Səhnəbanıda görməkdən məmnun olmadı:
 
Müddətdi, gözümdən olubdu iraq,
Əridib ürəyim dərdü qəm, fəraq.
Billur buxaq, lalə yanaq, ay qabaq,
Ala gözlü Səhnəbanım gedibdir.
 
Ağıl yenə ürəyi qınadı: sənin günün ah-vay ilə keçəndə onun da günü nişanla-toyla keçdi:
 
Ala gözlüm, səndən ayrı düşəli,
Hicranın qəmiylə kef eyləmişəm.
Ah-vay ilə günüm keçib dünyada,
Qəm satıb, dərd alıb nəf eyləmişəm.
 
Bu mükalimədə ürək ağlın qarşısında məğlub kimi göründü. Ağıl davam etdi:
– Ulu ozanımız Dədə Qorqud demişdir: “Ölən adam dirilməz, çıxan can geri gəlməz.” Uzaq yox, cəmi bir il bundan əvvəl bitən güllər bir də bitərmi? Axar su bir də geri dönərmi? Yaşanan bir ömür bir də geri qayıdarmı?
Ağıl ilə ürəyin bu bəhsində ağlın sualları önündə ürək cavab tapmadı. Aşıq Ələsgər illər ərzində hökmünə tabe olduğu ürəyin əsarətindən çıxıb ağlın səltənətində binə salmağa qərar verdi. Bu qərar gələcəyin oğullu-qızlı xoşbəxt bir ailəsinin əsasını qoydu. Aşıq Ələsgərlə Anaxanımdan törənən nəvə, nəticə və kötücələr bu gün də elinə, obasına, ölkəsinə yararlı insanlardır.
 
*
Aşıq Ələsgərin “Xəbərin varmı?” gəraylısının ikinci və üçüncü bəndlərinin hər biri “Nə zaman ki...” sözləri ilə başlamalıdır. Həmin gəraylının üçüncü bəndi aşağıdakı kimi olmalıdır:
 
Nə zaman ki, gəlin oldun,
Mənim əhl(i)-əyalım oldun.
Qaynanana zalım oldun,
Dilindən xəbərin varmı?
 
Aşıq Ələsgər öz uşaqlarının anasına, baş yoldaşına “qabırğası qalın” deməzdi. Bunu aşıqlar şirinlik yaratmaq, məclisdəki insanları güldürmək üçün demişlər.
“İncimərəm” qoşmasının birinci bəndinin üçüncü misrasını da səhv oxuyurlar. Kitablarda yazılan, aşıqlar tərəfindən oxunan üçüncü misra (“Həsrətindən məcnun oldum səhrada”) ilə dördüncü misra (“Alırsan canımı, al, incimərəm”) bir-birini bağlamır. “Səhrada Məcnun olmaqla canımı almağın” nə əlaqəsi var? Bəndin düzgün olan variantı belədir:
 
İstər dara çəkdir, istər qul eylə,
Qoymuşam əmrinə qol, incimərəm.
Sən mənim canimin ixtiyarısan,
Alırsan canımı, al, incimərəm.
 
“Həsrətindən” sözü bu qoşmanın ikinci bəndində işlənmiş sözdür:
 
Həsrətindən saralıban solanam,
İzin versən, yar, başına dolanam,
Əlli yol çapılam, yüz yol talanam,
Bir şey deyil dövlət-mal, incimərəm.
 
Aşıq Ələsgərin şeirlərinin hamısını mən əzbər bilmirəm, ancaq bildiklərimi düzgün bilirəm, dəqiq bilirəm. Mənim babam İsa kişinin babasının adı Uğurlu olub. Uğurlu gözəl şeirlər deyirmiş. Uğurlunun nəvələri Salmanın, Kamranın şeirlərini aşıqlar bu gün də məclislərdə oxuyurlar. Nəcəf mənim dayımdı. Onun “Qocalmışam” şeirini 3-4 adam öz adına çıxmağa çalışıb, ya da başqaları ara qatıb, şeirin son bəndində müəllifin adını düzgün qeyd etməyiblər. Nakam taleli şair Bimar Əli də mənim qohumum olub. Kəlbəcərdə saza-sözə bələd olan kişilərin çox olması da Aşıq Ələsgəri bu torpağa bağlayan vasitələrdən biri olmuşdur. Onun şeirlərini təkcə aşıqlar yox, qadınlı-kişili çox söz xiridarları əzbər bilirdi.
Dünyaya çox aşıqlar, şairlər gəlib-gedib. Aşıq Ələsgərin şeirləri bütün aşıqların, şairlərin sözündən seçilir. Dili şirindi, axıcıdı, ürəyəyatandı. Göyçənin, Kəlbəcərin havası, suyu kimi cana yatır, ürəyə yayılır. Mən Ələsgəri zirvəsinə əl çatmayan dağa bənzədirəm. Bu haqda bir təcnisimdə belə demişəm:
 
Dən düşüb saçıma dərdin əlindən,
Cavanı qocaldan bu dağa bir bax.
Açmadı güllərim, sazağa düşdü,
Bülbülü qonmayan budağa bir bax.
 
Dürr sayıllar Nizaminin sözdərin, 
Kamal dərin, məna dərin, söz dərin.
Ələsgərin gülşənindən söz dərin,
Zirvəsi əlçatmaz bu dağa bir bax.
 
Allahı sev, qulluq elə bir dinə,
Kamil insan min düşünə, bir dinə.
Usta Eldar, qəlbindəki birdi nə?
Fələyin çəkdiyi bu dağa bir bax.
 
 
Köynəyə deyilən qoşma
 
Kəlbəcərin Alxaslı adlanan kəndlərinin camaatı yumorlu danışığı, şirin ləhcəsi, saz-sözə aludəliyi ilə seçilir. Usta Eldar da şirin ləhcəyə, xoş avaza malik olan, həmsöhbətini özünə cəlb etməyi bacaran sənətkardır. Mənə danışdığı əhvalatlardan birinin də maraqlı olacağını nəzərə alıb hörmətli oxucularla bölüşməyi lazım bilirəm. Usta deyir:
– Ələmdarın qızı ilə (həyat yoldaşı Səyyarə xanımı nəzərdə tutur) Gəncə şəhərindən avtobusla Mingəçevir şəhərinə xəstə yanına gedirdik. Qaragüneyli (Kəlbəcərdə kənd adıdır) Aşıq Ədalət də avtobusda olduğundan sazdan, sözdən danışaraq, şeir söyləyərək yola körpü salırdıq. Avtobusda gənc, olduqca gözəl bir xanım da əyləşmişdi. Əlində Kəlbəcər şairlərindən birinin kitabı var idi. Aşıq Ədalətlə mənim söhbətimə bu xanım da qoşuldu. Əlindəki kitabdan bir şeir oxuyub dedi:
– Bu şairin yaxşı şeirləri olsa da, filan, filan misralar yerində deyil, filan fikir şeirin məzmununa kobudluq gətirir. Yüksək sənət əsəri yaradan Aşıq Ələsgər kimi olar. Görün onun “Köynəyinə” şeiri nə qədər yüksək məharətlə deyilib.
Xanım Aşıq Ələsgərin “Köynəyinə” şeirini əzbər söylədi:
 
Güləbətin qıyı tər sinən üstə,
Nə gözəl yaraşır, qız, köynəyinə.
Sinən Kəbə, köynək Kəbə örtüyü,
İzin versən, sürtəm üz köynəyinə...
 
Gözəl yaranıbsan qalu bəladan,
Yanağın göyçəkdi güldən, laladan.
Zərgər gül doğrasın zərin tiladan,
Əlindən gəldikcə düz köynəyinə.
 
Ələsgər də dost yolunda sürünür,
Sinən üstə dərdə dərman görünür.
O köynəyə nar məmələr bürünür,
Onçu qurban olluq biz köynəyinə.
 
Xanım şeiri deyəndən sonra üzünü mənə tutub dedi:
– Şair, şeiri belə yazarlar! Bacararsanmı?
Mən xanımın duruşunu, oturuşunu bir də gözdən keçirdim. Olduqca səliqəli geyinmişdi. Aşıq Ələsgər demişkən, libası əndamına uyurdu, əndamı da libasına.
Bədənindəki üst paltarının yaxası, qolları yüksək zövqlə hörülmüş naxışlarla bəzənmişdi. Sanki Allah Təala bu xanımı eyibsiz yaratmışdı. Gözəlliyi, geyim-keçimi ilə bərabər, nitqi, savadı da yerində idi. Hamı deyəcəyim cavabı gözləyirdi. Yoldaşıma tərəf dönüb dedim:
– Ələmdarın qızı, bu xanıma cavab verməsəm, sinəm yanar.
Avtobusdakılar gülüşdülər.
Aşıq Ələsgərin sözləri beynimdən işıq kimi axıb keçdi, ürəyimdən su kimi süzülüb axdı. Dedim: 
– Ay xanım, qulaq as. Aşıq Ələsgər “Köynəyinə” qoşmasını bədahətən Səhnəbanıya söyləyib, mən də bu qoşmanı sənə həsr edirəm.
 
Eyibsiz yaradıb yaradan səni,
Yaraşır əndamın dar köynəyinə.
Qurbanlar deyirəm, toxunsun əlim,
Çoxdan ziyarətim var köynəyinə.
 
Bu yeni bəzəyi kimdə görmüsən?
Qollarına, yaxasına hörmüsən.
Əli bağlı xəstə üçün gəlmisən?
Büküb gətirmisən nar köynəyinə.
 
Eldarı yanında saxlasan nökər,
Babalın boynuna qalmasa əgər.
Öldüsən arını, şandan əl çəkər,
Mən ölsəm, bükələr yar köynəyinə.
 
Mənim qoşmam avtobusdakılar tərəfindən bəyənildi və alqışlandı. Xanım həmin qoşmanı yazıb ona verməyimi xahiş etdi və bildirdi ki, o, Şuşa şəhərindəndir, saza, sözə, poeziyaya dəyər verməyi, dinləməyi çox sevir.
 
*
Zamanında bədii sözün ixtiyari Dədə Ələsgərin əlində olanda o, ən zərif, ən incə sözləri seçdi, “saf eylədi”, dinləyicilərinə, oxucularına böyük bir ərməğan göndərdi. Ustadın vəfatından bir neçə il keçəndən sonra bu dəyərli söz inciləri toplandı, nəşr edildi. İxtiyar sahibi olan tərtibçilərin, naşirlərin, şərhçilərin, aşıqların, qiraətçilərin məsuliyyətli, savadlı olanları, bu işə can yandıranları da oldu, məsuliyyəsiz, savadsız olanları, can yandırmayanları da. Beləliklə, dəyərli söz incilərinin bir qismi əbədi olaraq it-bat oldu, unuduldu, bir qismi az və ya çox dərəcədə təhriflərə uğradı.
Usta Eldarın bu qeydlərini qələmə alsam da, ciddi rəy bildirməkdən çəkindim. İstəkli oxucuların, hörmətli mütəxəssislərin də fikir və qənaətlərini dinləmək xoş olardı.
Təsəllimiz bundan ibarətdir ki, Aşıq Ələsgər söz sənətinin zirvələrindən biridir. Zirvədən müəyyən zərrələr küləyin, yağışın, günəşin təsiri ilə düşə bilər, öz formasını, rəngini və keyfiyyətini dəyişə bilər. Ancaq zirvə öz zirvəliyində qalır. Qiyamətə qədər də qalacaqdır.


Böyük sayğılarla: 
Salman Qaralar (Balakişiyev) 
şair-publisist.
20.06.2024