"Yıxılanda palıd kimi dəy yerə!" - Kəlbəcərin Şamil Əsgərov ucalığı

08-05-2021 18:11

Çoxdandır Şamil müəllim haqqında yazı hazırlamağı düşünürdüm. Ancaq buna vaxt tapa bilmirdim. Nəhayət, bu gecə yuxuda gördüm Şamil müəllimi. Heç giley-güzar da eləmədi. Kəlbəcərdə görüşdüyümüz zamanlarda necə mülayim danışırdısa, eləcə mülayim şəkildə halımı soruşdu,”Niyə gəlmirsən heç muzeyə?”-soruşdu. Maraqlıdır ki, yuxuda da olsa, gözləyirdim ki, giley-güzar edəcək. Amma bu baş vermədi. 
Çoxdan tanıyırdım Şamil müəllimi. Orta məktəbdə oxuduğum illərdə  onun “Dəlidağın sədası” adlı kitabı evimizdə stolüstü kitabımız idi. Təkcə mən yox,bütün ailə üzvlərimiz Şamil müəllimin bu kitabını sevə-sevə oxuyardıq. Universiteti bitirib təyinatla Kəlbəcərə göndəriləndə qismət elə gətirdi ki, iş yerlərimizdə qonşu olduq. Rayon partiya komitəcinin binası ilə muzeyin binası qonşu idilər. Demək olar ki, hər gün Şamil müəllim rayon partiya komitəsinə gəlirdi. Muzeyin tikilmiş binasının üzlüyünə mozaik elementlər işlənirdi. Üzlük işlərində 5-6 nəfər usta, onlarla fəhlə səhər tezdən axşam toran çalana qədər işləsələr də işlər çox ləng gedirdi. Çünki üzlük daşları olduqca xırda ölçülərdə idi. Şamil müəllim Kəlbəcərin bütün bölğələrini qarış-qarış gəzərək müxtəlif rənglərdə olan daşları toplayaraq muzeyin həyətinə daşımış,burada onları çeşidləyərək qalaq-qalaq yığmışdı. İndi muzeyin divarlarına üzlüyü  həmin daşlardan çəkirdilər.  Daşlar o qədər xırda idi ki, bir usta gün ərzində iyirmi santimetrdən hündür üzlük hörə bilmirdi. Rayon partiya komitəsinin birinci katibi İnqilab Nadirov tikintidə işləri şəxsi nəzarətə götürmüşdü. O, hər gün tikintiyə baş çəkirdi. Şamil müəllim işlərin gedişi barədə ona məlumat verir,çatışmazlıqları bildirirdi. Demək olar ki, Şamil müəllim muzeydə görülən bu işlərin həm iş icraçısı, həm podratçısı, həm rəssamı, həm də fəhləsi idi. Nəhayət, dünyada bənzəri olmayan bir muzey binası uzunmüddətli zəhmət bahasına başa gəldi.
Binanın xarici görkəmi özü bir zəngin muzey idi. Mozaika ilə divara hörülmüş daş xalça, qədim musiqi alətləri,qədim məişət avadanlıqları,əmək alətləri və s. şəkillər muzeyin daxilinin daha çox zəngin olmasından xəbər verirdi. 1984-cü il may ayının 18-də Beynəlxalq Muzeylər günundə Kəlbəcər muzeyinin təntənəli şəkildə açılışı oldu. Həmin gün Kəlbəcərdə toy-bayram idi. Qara zurnanın səsi Kəlbəcər şəhəri ilə üzbəüz qayalı meşələrdə əks-səda verirdi. Kəlbəcər həmin gün qonaqlı-qaralı idi. SSRİ dövlətində təsadüfi hallarda rast gəlinən xarici dövlətlərdən gəlmiş yüksək çinli qonaqlar Kəlbəcər muzeyinin açılışına təşrif buyurmuşdular. Onlar muzeyin binasınin xarici görkəminə heyranlıqlarını gizlətmirdilər. Yaxınlaşıb divarlardakı şəkillərə əllərini sürtür, daşlardakı rəngin pozulub-pozulmadığını yoxlayır, daha sonra təəcüblə bir-birlərinə baxıb ingilis dilində bir-birləri ilə nə isə danışırdılar. Tərcüməçi isə onların  bu qədər rəngbərəng daşları haradan toplanmasına təəccübləndiyini bildirirdi. Xarici qonaqlarla bərabər paytaxt Bakıdan da xeyli rəsmi qonaqlar, eləcə də musiqiçilər muzeyin açılışında iştirak edirdi. Açılışın rəsmi hissəsində çıxış edən qonaqlar belə bir muzey binasının dünyada bənzərinin olmadığını fəxrlə deyirdilər. Muzeyin daxili bölmələri ilə tanış olan qonaqlar da muzey barəsində ürəkaçan sözlər söyləyirdilər. Muzeyin açılışı, müğənnilərin muzeyin həyətində açıq havada verdiyi konsert proqramı Respublika Televiziyası (indiki AZ TV) tərəfindən lentə alınaraq bütün respublikamızda göstərilirdi. Çıxışların hamısında Şamil müəllimin gərgin əməyinin nəticəsi olan Kəlbəcər tarix – diyarşünaslıq muzeyinin dünyada bənzərinin olmaması xüsusilə qeyd edilirdi. Belə bir insan idi Şamil müəllim. Gözəl şair, alim və vətəndaş... Kəlbəcərə olan sevgisini rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyinə hopdurmuşdu. Muzeyə gələn hər bir ziyarətçi buna muzeylə tanış olduqda şahid olurdu.
Əsgərov Şamil Səlim oğlu 1929-cu ildə Kəlbəcər rayonunun Ağcakənd kəndində anadan olmuşdur. Orta məktəbi Ağcakənddə başa vurduqdan sonra ali təhsil almaq üçün Ağdam Dövlət Müəllimlər İnstitutuna daxil olmuş və burada fizika-riyaziyyat müəllimi ixtisasına yiyələnmişdir. Bir müddət doğma Ağcakənddə müəllim işlədikdən sonra  1953-1955-ci illərdə  Kəlbəcər rayon Komsomol Komitəsinin birinci katibi vəzifəsində işləmişdir. Daha sonra Bakı Ali Partiya Məktəbini bitirərək Kəlbəcər rayon partiya komitəsində təlimatçı, ”Yenilik Uğrunda” rayon qəzetinin redaktoru, Kəlbəcər rayon Baş Dövlət Tədarük müfəttişi, şəhər 1 nömrəli orta məktəbin direktoru,Kəlbəcər rayon İcraiyyə Komitəsinin sədri,rayon xalq maarif şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışıb. Şamil Əsgərov ötən əsrin səksəninci illərinin əvvəllərindən ömrünün sonuna qədər Kəlbəcər rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyinin direktoru vəzifəsində işləyib. O, 30-dan çox kitabın müəllifidir. Tərcüməçi-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri namizədi və Əməkdar Mədəniyyət İşçisi  olmuşdur. O, 2005-ci il may ayının 20-də məcburi köçkün kimi məskunlaşdığı  Bakı şəhərində vəfat etmişdir. İşğaldan azad edilmiş doğma Kəlbəcəri görmək, min bir əzab-əziyyətlə qurduğu, az qala bütün dünyada  məşhur olan, son 28 ildə isə mənfur düşmənərimiz tərəfindən yerlə yeksan edilən Kəlbəcər rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyinin dağıdılmış binasını görmək,doyunca ağlamaq ona qismət olmadı. Bəlkə də vaxtı ilə özünün yazdığı kimi, ağlayıb kövrəlməyini başqalarından gizlətmək üçün elə Alahdan özünə ölüm arzulamış və bu arzusuna çatmışdır ki, onun ağlamağını heç kim görməsin :

Yıxılanda palıd kimi dəy yerə,                                                                                
Dizlərini bükə-bükə yıxılma,

Elə yıxıl, ah-vay desin dağ, dərə,                                                                              
Ürəyini sökə-sökə yıxılma. 


Oqtay SALAHLI
Dalidag.az 




Kateqoriya: Kəlbəcər
Tarix: 08-05-2021 18:11
Baxış sayı: 31 254
Adınız:*
E-Mail:
Şərhiniz:
Kodu yazın: *
yenilə, əgər kod görünmürsə
Yazı axını