Dalidag.az Məmməd Arazın şeirlərini təqdim edir:

AZƏRBAYCAN

Azərbaycan – qayalarda bitən bir çiçək ,
Azərbaycan – çiçəklərin içində qaya .
Mənim könlüm bu torpağı vəsf eyləyərək ,
Azərbaycan dünyasından baxar dünyaya .
Azərbaycan – mayəsi nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
Azərbaycan deyiləndə ayağa dur ki ,
Fizulinin ürəyinə toxuna bilər .
Oğulları Kür gəzdirər biləklərində ,
Oğulların göz atəşi gözəl əridir .
Azərbaycan səhərinin bəbəklərində
Qütb ulduzu , dan ulduzu gözəlləridir .
Tariximə qara xətlə hicri , miladi !
Qılıncların qn ağziyla yazılmadımı !
Babaların boz çöllərə bənzər muradı
Qızıl bayraq dalğasından yaz almadımı !
İllər olub – kürələrdə dəmir olmuşuq .
Sərhədlərdə dayanmışıq küləkdən ayıq .
Od gölündə , buz gölündə gəmi olmuşuq ,
Biz Bakının ilk səadət carçılarıyıq .
Min illərlə zülmətlərə yollar açıqdı ,
Dalğalandı Sabirlərin ümman dünyası ,
Azərbaycan qatarı da yollara çıxdı ,
Dağılanda qoca şərqin duman dünyası .
Azərbaycan – mayası nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
Azərbaycan deyiləndə ayağa dur ki ,
Ana yurdun ürəyinə toxuna bilər !!!

VƏTƏN MƏNƏ OĞUL DESƏ

Buyruqlara sığışmayan inaddım,
Çox qanadlar yorub salan qanaddım.
Ulduzlara barmaq silkib, daş atdım;
Nizamlara baş əyməzdi nizamım.

Qayaları haçalardı qüdrətim,
Buludları parçalardı qüdrətim
Şimşəkləri qıçalardı qüdrətim,
Yorulanda nur mizrablı ozanım.

O selablar seləliyim yalanmış,
Ötən günlər çalağanmış, çalanmış.
Bircə kövrək xatirələr qalanmış,
Onu da ki, ha çevirim, ha sanım...

Vətən mənə oğul desə nə dərdim,
Mamır olub qayasında bitərdim.
Bu torpaqsız harda, nə vaxt, nə dərdim --
Xəzanımdır, xəzanımdır, xəzanım.

Dünənimi döşdən asan deyiləm,
Dünənimə qəbir qazan deyiləm.
Ürəyimsiz kəlmə yazan deyiləm,
Nə qədər ki, öz əlimdi yazanım

BİR  SƏNİN  EŞQİNLƏ...

Yenə varaqlandı könül kitabım
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!
Düşündüm gül açır, bülbül oxuyur
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!

Sinəmə bir eşqin sazını asdım,
Hər könül nəğməmi o dedi, yazdım.
Çox eşqin səsinə qulaq da asdım
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!

Gah odsuz, alovsuz pərvanə oldum,
Eşqinlə güləcək divanə oldum.
Bəlkə yüz gözələ biganə oldum
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!

Qəm-kədər üzünə tutanda pərdə
Qəmləndi çaylar da, şəlalələr də.
Sandım-doğur günəş, gülür səhər də
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!

Sənsiz bir anıma dedim bir ildi,
Dərdimi nə bacı, nə ana bildi...
Məhəbbət önündə qəddim əyildi
Bir sənin, bir sənin eşqinlə, gözəl!

UNUDA  BİLMİRƏM

Terek sularını seyrə dalaraq,
Öz ilk sevgilimi anıram yenə.
Bu yaşıl sahildə neçə il qabaq
Yandığım kimi də yanıram yenə.

Od alır qəlbimdə hisslər, duyğular
O son ayrılığı saldıqca yada.
Deyin sevgilimi, deyin, ey sular,
Ayrılıq üçünmü sevdim dünyada?!

Susdu bu sahildə o qızın səsi,
Güllər, çiçəklər də başını əydi.
Sevgilimə deyən düşmən gülləsi
Sandım ki, mənim öz qəlbimə dəydi.

Bu mavi sulara son dəfə baxdı,
Əbədi yumuldu o mavi gözlər
Axdı ləpələr tək, süzülüb axdı
O dalğın baxışlar, səmavi gözlər...

Fəqət biz susmadıq, biz coşduq yenə
Vətənin Lenası, Volqası kimi.
Hissəmiz sahildən düşmən üstünə
Axdı bir intiqam dalğası kimi.

Dedim, o ölsə də qəlbində zəfər
Ölmədi arzusu, eşqi, sevdası.
Topların səsində Berlinə qədər
Getdi onun səsi, onun sədası...

Çox illər keçibdir həmin o gündən
Odla nəfəs almır bu torpaq, bu su.
İndi bu sahildə duymayıram mən
Mərmi vıyıltısı, barıt qorxusu.

Elə bil rəngini dəyişir yer də,
Dava, qan görməyib sanki bu diyar.
Sahil boyundakı kənddə, şəhərdə
Nə sınıq pəncərə, nə uçuq ev var.

Təzə ot bitirib qoynunda o vaxt
Səngər qurduğumuz təpələr belə.
Traktor səsiylə salamlaşaraq,
Yeni nəğmə deyir ləpələr belə.

Lakin mən yenə bir döyüşçü kimi
Anıram o keçən illəri bir-bir.
Ölən sevgilimi, ölməz eşqimi
Ürəyim unuda, unuda bilmir.

AYRILIQ

De niyə dalğınsan, dərdin var kimi,
Alıb qucağına fikirlər səni?
Ötən tələbəlik illərinəmi
Şirin xatirələr çəkirlər səni?

Sevdiyin o qızmı düşür yadına?
Nədənsə ilk eşqi unutmur insan.
Utancaq bir səslə bəlkə də ona
Könül açdığını xatırlayırsan?

Söylə, ayrılığı duyurmu ürək?
Axı biz ayrılmaz sirdaşlar idik.
(Bir məslək yolunda birləşdirərək,
Sən bizi dost etdin, ey tələbəlik!)

Dostum, institutun pillələrində
Mənim də, mənim də izlərim vardır.
Gəzdiyin bu zalın lövhələrində
Hələ silinməmiş sözlərim vardır.

Bəzən mürgüləmiş gecənin özü,
Mən sirdaş olmuşam öz xəyalıma.
Ələyib seçmişəm neçə min sözü,
Cavab tapmaq üçün bir sualıma.

Hərdən düşündükcə çatılır qaşım,
Təhsil illərinin başqadır dadı.
Bu illər ərzində, ey qəlb yoldaşım,
Bizim bir sözümüz ayrı olmadı.

(Bəxtiyar olaram öz istedadım
O gündən bir lövhə yarada bilsə.
Toz-duman içində qoy itsin adım,
İlhamım bir şerə qadir deyilsə.)

Böldük duyğumuzu, şadlığı, qəmi,
Bir oldu fikrimiz, əməllərimiz.
Bu gün, məslək dostu, könül həmdəmi,
Artıq vidalaşır dost əllərimiz.

Duyub ayrılığı çırpınır ürək,
Axı biz ayrılmaz sirdaşlar idik.
(Bir məslək yolunda birləşdirərək
Sən bizi dost etdin, ey tələbəlik!)

Dostum, düşünmə ki, ayrılırıq biz,
Doğrudur, gün gəlib ötüşəcəkdir.
Bir məna daşıyan saf əməlimiz
Həyat məktəbində görüşəcəkdir.

SƏHƏR-SƏHƏR

Baharın nə gözəl çağları gəlmiş,
Bülbülü çağırır gül səhər-səhər.
Vətənin eşqiylə dil açıb yenə
Könlümün sazında tel səhər-səhər.

Çıxır meşəlikdən talaya əlik,
Səkir daşdan daşa xınalı kəklik.
Şehdən muncuq düzür güllük, çiçəklik,
Gəlinə bənzəyir çöl səhər-səhər.

Gedirəm tələsik tarlaya sarı,
Hamıdan tez gələ o qız da barı.
Sinəsi qartallı qayalıqları
Əks edir sonalı göl səhər-səhər.

Sevda yolçusunun xəyalına bax,
Sənsiz əfsanədir gözəllik ancaq.
Ey günəş üzlü yar, günəşdən qabaq
Yoluma nur çilə, gəl səhər-səhər.

SƏNİ  AXTARIRAM  
                                                                                                       
Köçüb qonşuluqdan hayana getdin?
Kəpəzmi, Qoşqarmı oldu məskənin
Yoxsa onlardan da o yana getdin?

Qoynunda dəfinə tapdığın zaman
Ucaltdı dağ boyda hansı dağ səni?
Nərgiz rəng aldımı yanaqlarından
Öpəndə nərgizli bir yaylaq səni?

Görəsən, bu soraq düşdümü elə:
“Yamanca şöhrətli mühəndisdir o!”
Eşqin hansı qəlbi gətirdi dilə?
Kim dedi ilqara, əhdə düzdür o?

Gözümdən getməyir camalın sənin,
Köçüb qonşuluqdan hayana getdin?
Kəpəzmi, Qoşqarmı oldu məskənin
Yoxsa onlardan da o yana getdin?

Səni axtarıram o gündən bəri,
Axı açmamışdım sənə könlümü.
Yaz gəldi, açıldı bahar gülləri,
Mənsə açmamışam yenə könlümü.

Bəzən tüfəng alıb çıxsam da düzə,
Ceyran oylağından aralı gəzdim.
Ovçu ov axtarar, ovçu ov gəzər,
Mən məni ovlayan maralı gəzdim.

Bəzən ac qayıtdım evə də, amma
Bir tikə çörəyi yeyə bilmədim.
Bütün sirlərimi bilən anama,
Məhəbbət sirrimi deyə bilmədim...

Bəli, axtarıram səni o gündən,
Könlüm istəyəni görə bilmirəm.
Qəlbimi özünlə aparmısan sən,
Mən onu heç kəsə verə bilmirəm...

NƏNƏMİN  KİTABI

Gözümdən getməyir camalın sənin,
Köçüb qonşuluqdan hayana getdin?
Kəpəzmi, Qoşqarmı oldu məskənin
Yoxsa onlardan da o yana getdin?

Qoynunda dəfinə tapdığın zaman
Ucaltdı dağ boyda hansı dağ səni?
Nərgiz rəng aldımı yanaqlarından
Öpəndə nərgizli bir yaylaq səni?

Görəsən, bu soraq düşdümü elə:
“Yamanca şöhrətli mühəndisdir o!”
Eşqin hansı qəlbi gətirdi dilə?
Kim dedi ilqara, əhdə düzdür o?

Gözümdən getməyir camalın sənin,
Köçüb qonşuluqdan hayana getdin?
Kəpəzmi, Qoşqarmı oldu məskənin
Yoxsa onlardan da o yana getdin?

Səni axtarıram o gündən bəri,
Axı açmamışdım sənə könlümü.
Yaz gəldi, açıldı bahar gülləri,
Mənsə açmamışam yenə könlümü.

Bəzən tüfəng alıb çıxsam da düzə,
Ceyran oylağından aralı gəzdim.
Ovçu ov axtarar, ovçu ov gəzər,
Mən məni ovlayan maralı gəzdim.

Bəzən ac qayıtdım evə də, amma
Bir tikə çörəyi yeyə bilmədim.
Bütün sirlərimi bilən anama,
Məhəbbət sirrimi deyə bilmədim...

Bəli, axtarıram səni o gündən,
Könlüm istəyəni görə bilmirəm.
Qəlbimi özünlə aparmısan sən,
Mən onu heç kəsə verə bilmirəm...

QARANQUŞ

Əsdi vədə yeli...yaz müjdəsilə
Qondun eyvanıma yenə, qaranquş!
Mən sənin eşqinlə gəlirkən dilə,
Uçmağın dərd oldu mənə, qaranquş!

Bir zaman yuvanı uçurmuşam mən,
Bəlkə də, bəlkə də o yadındadır.
Dilin yox, dərd açıb söz söyləyəsən,
Dilin də, sözün də qanadındadır.

Bəzən əlində şiş, çiynində yaba
Uşaqlar yanıma yığıldı, ay quş!
On günə, bir aya tikdiyin yuva
Bircə an içində dağıldı, ay quş!

Yelləmi, selləmi keçdi ötən gün?
O, bəlkə ötəri şimşək səsiydi.
Sənin öz yuvandan ayrı düşməyin
Mənimçün bir uşaq əyləncəsiydi.

Bəlkə bu halımdan incidi dağ-daş
Bunu öz vaxtında duya biləydim.
Bir günlük uşaqlıq günahmı, kaş
Bütün ömrüm boyu yuya biləydim.

Bilmədim o günün ani nəşəsi
Mənə dərd olacaq ömrüm uzunu.
Bəlkə ev qayğısı, övlad nəfəsi
Olmasa indi də duymazdım bunu.

Eh, xəyal nələri gətirir yada...
Yeni müjdən ola mənə, qaranquş!
Körpəlik gülüşüm qanadlarında
Bircə gün geriyə dönə, qaranquş!

Vaxt olur cansızdan can umur insan-
Adi təsəllidir, bunlar da ancaq.
Uçan körpəliyim, uçulan yuvan
Onsuz da geriyə qayıtmayacaq.

Gəl yenə yuva qur doğma yerində,
Könlüm həsrətinlə dindi, qaranquş!
Ta uçma, çəkinmə məni görəndə,
Mən uşaq deyiləm indi, qaranquş!

AĞARMA, SAÇIM, AĞARMA!

Nə erkən sənə dən düşdü,
Niyə düşdü, nədən düşdü?
Beynimmi qüvvədən düşdü?
Ağarma, saçım, ağarma!

Arzu sonsuz, ömür yarı...
Artdı alnın qırışları,
Səndə insaf olsun barı
Ağarma, saçım, ağarma!

Məni qəmgin görsə əgər
Düşmən gülər, dost qəm yeyər,
Qızlar baxıb “dayı” deyər,
Ağarma, saçım, ağarma!

Daşdır qəlbin, daşdır canın,
Yoxdur, duyğun, yoxdur qanın.
Hələ gəncəm, sən vicdanın
Ağarma, saçım, ağarma!

Ömür keçir, yaman keçir,
Qəlbimdən qara qan keçir.
Daha gözəllər yan keçir,
Ağarma, saçım, ağarma!

Hələ səsim ucalmayıb,
El gücündən güc almayıb.
Hələ ürək qocalmayıb
Ağarma, saçım, ağarma!

İlham adlı şahpərim var,
Yol üstəyəm, səfərim var...
Yazılmamış əsərim var...
Ağarma, saçım, ağarma...


KƏKLİK

Nə səkirsən narın-narın
Yenə daşdan-daşa, kəklik?
Könlüm istər nəğmən kimi
Bircə nəğmə qoşa, kəklik!

Sinən altı sal qırmızı,
Ayaqların al qırmızı.
Dimdiyində xal qırmızı
Yanar qoşa-qoşa, kəklik!

Niyə təksən, danış əzəl,
Dağlar qızı, xallı gözəl...
Bir vəfalı yar ilə gəl
Vuraq ömrü başa, kəklik!

Dağlar qoynu çiçək-çiçək,
Mən gedirəm, getmir ürək.
Uç Məmmədin xəyalı tək,
Bu dağlarda yaşa, kəklik!

PALID

Sevgilim, o qoca palıda bir bax,
Yenə puçurlayıb onun budağı.
Yadına gəlirmi iki il qabaq
O ilk görüşümüz, o bahar çağı?

Durmuşduq dibində o palıdın biz,
Ətrafda min rəngli çiçək var idi.
Çırpınan, titrəyən bizim qəlbimiz,
Bir də o palıdın yarpaqlarıydı.

Görüb neçə bahar, qış havasını,
Durur qoca palıd bir xatirə tək.
Min yol dəyişsə də, o libasını,
Bizim ilk sevgimiz dəyişməyəcək!

İŞIQLAR

Sahil boyu yanır kəndin işıqları,
Tala-tala kölgə salır suya çinar.
Əyildikcə göy budaqlar suya sarı,
Elə bil ki, salam verir çaya çinar.

Dayanmışam o çinarın dibində mən,
Nəzərlərim ayrılmayır kəndimizdən.
Enir, qalxır ağ sırğalı göy dalğalar,
Bu sahildə neçə-neçə xatirəm var.

Güc eləyib, kəmənd atdıq sel gücünə,
Çay üstündə bir “hes” tikdik el gücünə,
Əlimizlə işıq oldu gur şəlalə,
Otaqlara sanki doldu nur şəlalə...

Alqışladı zəhmətimi hamı o vaxt,
Gül gətirdi qızlar mənə qucaq-qucaq.
Uşaqlar da gözlərində sevinc hissi,
Çağırdılar məni: “işıq mühəndisi”.

Həmin günlər axıb getdi sular kimi,
Yaşa doldum, boy atdım o çinar kimi.
O günləri yad edirəm indi yenə,
Gənclik səsi bürümüşdür kəndi yenə.

Həmin səslər sanki deyir mühəndisə:
“Sən gərəksən, çox gərəksən hələ bizə.
Hələ işıq çəkəcəksən tarlalara,
Töhfələrin yenə vardır, bu diyara...”

Salam verib el gücünə, el səsinə,
Sinəm dönür qranit dağ sinəsinə.
Ağ evlərə ağ işıq tək axıram mən,
Kəndimizə bir gənc kimi baxıram mən.
Canlı sənət, canlı əsər heç solarmı?
Əməlləri işıq olan qocalarmı?

Məmməd Araz
Dalidag.az